گفت‌وگوي مهتاب کرامتي با ليلا حاتمي به مناسبت هفته‌ي جهاني تغذيه با شير مادر

مهتاب کرامتي: ليلا جان درباره‌ي هفته ترويج تغذيه با شير مادر تا به حال چيزي شنيده‌اي؟

لیلا حاتمي: نه نشنيده‌ام. هميشه تبليغات و پوسترهاي تغذيه با شير مادر را در بيمارستان‌ها ديده بودم. اما نمي‌دانستم هفته‌اي در اين ارتباط و با اين نام وجود دارد.

مهتاب کرامتي: مردم تو را به عنوان يک بازيگر توانا مي‌شناسند. دليل اينکه امروز ما اينجا هستيم اين است که تو به عنوان مادر دو فرزند، وظيفه‌ات را در قبال تغذيه بچه‌هايت با شير خودت به خوبي انجام دادي و در تمام اين زمان در عين اينکه به خوبي به امر مراقبت و تربيت بچه‌ها پرداختي به فعاليت‌هاي شغليت نيز ادامه دادي و حتي به واسطه بازيگري در همين زمان به خوبي درخشيدي. مي خواهيم درباره اين تجربه براي ما صحبت کني.

لیلا حاتمي: حقيقت اين است که قبل از بچه اولم دقيقاً مي دانستم مي‌خواهم چه کاري انجام بدهم و قصدم از ابتدا اين بود که به فرزندم شير بدهم. به همين دليل خودم را آماده کرده بودم. خيلي مهم است که يک مادر قبل از اين که بچه را به دنيا بياورد، آماده باشد.

بخشي از اين آمادگي از طريق پزشکي که به وي مراجعه مي‌کردم به وجود آمد و بخش ديگر از طريق کتابهايي که اطرافيان پيشنهاد کرده بودند. البته در اين راه مي‌توان مستقيما از تجربيات نزديکان نيز استفاده کرد. حتي اگر مادري در شرايطي قرار دارد که نمي توند از تجربه شخص ديگري استفاده کند مي‌تواند به يک کتابفروشي مراجعه کند و قطعاً کتابهاي معتبري در اين زمينه هست که مورد تاييد وزارت بهداشت و يا انجمن ترويج تغذيه با شير مادر است و مي‌توان با مطالعه آنها آمادگي کامل را پيدا کرد.

بايد حتماً يک مادر راهکارهاي تغذيه با شير مادر را قبل از دنيا آمدن کودک بداند. با به دنيا آمدن بچه مشغوليت مادر به شدت زياد مي‌شود و ديگر وقتي براي آموختن نمي‌ماند. به خصوص درباره‌ي شير مادر که من تبليغات آن را زياد ديده بودم. من بايد اعتراف کنم که بيشتر اين تبليغات را در خارج از کشور ديده بودم. در داخل کشور خيلي متوجه تبليغات براي تغذيه با شير مادر نبودم.

مهتاب کرامتی: ليلا جان تو کار مي‌کردي و با اينکه به فرزندانت شير مي‌دادي اما هيچ وقفه‌اي در کارت ايجاد نشد. بيشتر توضيح مي دهي؟

لیلا حاتمي: من خيلي انگيزه داشتم که هم کار بکنم و هم به بچه شير خودم را بدهم. اگر هر فردي کاري را با انگيزه انجام دهد حتماً موفق مي‌شود. من از ابتدا تصميم داشتم فرزندانم از شير خودم استفاده کنند. بنابراين وسايل مورد نياز آن مانند شيردوش را تهيه کردم . در اين مدت در زمانهايي که نمي توانستم حضورا به فرزندانم شير بدهم، سعي مي کردم آنها با شير دوشيده شده خودم تغذيه شوند تا از نعمت تغذيه با شير مادر برخوردار باشند. مي دانستم شير مادر براي فرزند يک تغذيه بسيار مناسب محسوب مي‌شود و به نوعي يک واکسن است.

البته بايد بگويم يکي از وسايلي که براي شير دادن به من کمک زيادي کرد اين کوسن‌ها يا بالشت‌هاي مخصوص شيردهي بود که يک نيم دايره‌ هلالي شکل است و بچه روي آن قرار مي‌گيرد. اين وسيله بهترين وضعيت را براي شيردهي به وجود مي‌آورد. به نوعي مادر و بچه را در وضعيت خوبي قرار مي‌دهد. اين وسيله بسيار خوبي بود که بين من و دوستانم که تازه مادر شده بودند، شايد نزديک به شش دست چرخيد و هر دفعه هر مادري آن را دوباره با پنبه پر مي‌کرد و استفاده مي‌کرد. ديگه کهنه شده بود.(خنده) البته مادران مي توانند در منزل خودشان به راحتي اين بالشتک‌ها را در اندازه مناسب با شير خوارشان آماده کنند.

اين وسيله‌اي است که مي‌توان به راحتي حمل کرد. سر کار هم همين طور. به دليل اينکه نقشم به گونه‌اي بود که بايد سر صحنه حضور پيدا مي‌کردم من به خانه مي آمدم و دوباره سر صحنه بر مي گشتم. من چهار فيلم را به اين شکل کار کردم.

سر فيلم «هر شب تنهايي» که در مشهد بوديم در حرم امام رضا(ع) در آن هواي گرم به ياد دارم که شيرم را مي‌دوشيدم و براي ماني مي‌فرستادم به هتل و مدام مي‌ترسيدم که به دلايل شرايط آب و هوايي شير در راه خراب شود.

ولي اگر اين وضعيت ويژه نباشه يعني يک مادر کارمند باشد و صبح به سر کار برود، مي تواند در ساعت معيني به منزل بيايد، برنامه‌ريزي کند تا فرزند وي از شير مادر ا استفاده کنند. مادر شاغل مي تواند براي ساعاتي که در منزل نيست، شير خود را دوشيده و در يخچال يا فريزر نگهداري کند، تا فرزندش در هنگام گرسنگي در اين وضعيت نيز از نعمت شير مادر برخوردار باشد.

مهتاب کرامتي: قطعاً خانواده در بزرگ کردن و زمان شيردهي به تو کمک کردند. درباره همياري همسر، مادر، خانواده و يا اطرافيانت صحبت مي‌کنيد؟

لیلا حاتمي: بله من کمک خيلي زيادي داشتم. همسرم به من خيلي کمک کرد. کاملاً نياز است که به يک مادر کمک شود. هر لحظه از بزرگ کردن کودک سختي‌هاي خاص خود را دارد و بايد اين شرايط را درک کرد. به همين دليل خيلي مهم است اطرافيان خود را جاي مادري که بچه‌دار شده است بگذارند.

من بيشتر سر عسل فرزند دومم به اطلاعات کاملتري رسيده بودم. خواهر همسرم هم خيلي با من همکاري مي‌کرد. البته خيلي مهم است که مادر شير ده اجازه دهد به وي کمک کنند. چون شايد دراين وضعيت حساس باشد و فکر کند اطلاعات لازم را دارد اما بايد بداند اگر همه چيز مانند خواسته وي نشود مهم نيست کمي اجازه دهد ديگران وارد شوند و کمک کنند. به اين شکل حال مادر و فرزند خيلي بهتر مي‌شود.

مهتاب کرامتي: قطعاً در اين زمان ممکن است براي يک مادر سئوالاتي ايجاد شود. چه‌ کسي بيشتر کمکت مي‌کرد و از کجا اطلاعات به دست مي‌آوردي؟

لیلا حاتمي: يکي از دوستانم و خواهر همسرم خيلي به من کمک کردند. اطلاعات زيادي داشتند و من به آنها اعتماد داشتم. به غير از کتاب اين افراد به من کمک زيادي کردند. شايد خيلي از مواقع خجالت مي‌کشيدم وقت و بي‌وقت به دکتر زنگ بزنم و سئوالاتم را مطرح کنم اما اين دو نفر هميشه در دسترس بودند.

مادر بايد به مراقبت و تغذيه خودش هم توجه کند و نکته مهم اين است که مادر چه غني و چه فقير قادر به شير دهي به فرزندش است و حتي اگر خانواده‌اي در شرايط مالي خوبي نباشند، باز هم مي‌توانند با استفاده از مواد غذايي در دسترس تغذيه مناسبي را براي مادر فراهم کنند. مادر بايد بداند در صورتيکه الگوي صحيح تغذيه اي را رعايت کند، با هزينه اي کم خواهد توانست، مواد مغذي را براي خودش و شير دهي موفق کودکش فراهم آورد.

مهتاب کرامتي: با نوع شغلي که داريد مي‌توان گفت، براي اطرافيان يک الگوي مناسب در زمينه ترويج تغذيه با شير مادر هستيد. تا به حال کسي را به اين کار ترغيب کرديد؟

لیلا حاتمي: بله يک سري از دوستان من مي گفتند که ما با بچه‌دار شدن کارمان را رها مي‌کنيم که من معتقد بودم نبايد اين کار را بکنند. بعد از شش ماه تا يک سال دوباره مي‌توانند به سر کار برگردند. چرا بايد کار را رها کنند. اگر برنامه ريزي درست باشد حتماً مي‌توان به نتيجه مناسب رسيد.

بيشتر اين اتفاق از اطلاعات نادرست است واگر بدانند راه حلي مناسب براي اين موضوع هست حتماً انجام مي‌دهند.خيلي مهم است مادري که بخواهد شير دهد اين موضوع را بداند که قرار نيست از ديگر فعاليت‌هاي زندگي دور شود و فقط در خانه بنشيند.

خصوصاً در ارتباط با شيردوشي، نگهداري و ادامه دادن به خيلي ها کمک کردم. من وسايلم را در اختياردوستانم که تازه بچه دار شده بودند قرار دادم. شير دادن کار مقدسي براي يک مادر است. اگر مادران تجربيات خود را به ديگران منتقل کنند و بگويند چقدر شرايط راحتي در اين زمان داشتند. قطعاً تعداد فرزنداني که از شير مادر تغذيه مي‌کنند بيشتر مي‌شود و اين خيلي مفيد است.

البته نبايد در مورد تغذيه با شير مادر وسواس اضطراب آميز به خرج داد. من خودم در مواقعي دچار وسواس شدم و بچه‌هايم اذيت شدند. اما مادران بدانند که بايد راحت تر با موضوع برخورد کنند. بايد راهي را انتخاب کنند که براي مادر و فرزند راحت باشد تا در آرامش قرار بگيرند.

مهتاب کرامتي: به نظر خودت بهترين راه هاي ارتباطي و رسانه اي براي ترويج تغذيه با شير مادر کدامند؟

لیلا حاتمي: پوسترهايي که تغذيه با شير مادر را ترويج مي‌کنند هميشه در بيمارستانها يا مراکز بهداشتي ديده مي شود. اما بهتر است راه‌هايي براي زناني که مشغله کاري دارند و مي‌خواهند به فرزندانشان هم شير دهند در اين پوسترها مشخص شود. اين چيزي است که کم داريم و درباره آن حرف نمي‌زنيم. بايد درباره اين مسائل بيشتر در رسانه اي مانند راديو صحبت شود، در مجله هايي که عموم مردم مطالعه مي‌کنند يا رسانه‌هاي جمعي. پوسترهايي که نصب مي‌شود فقط به فوايد شير مادر اشاره نکنند بلکه راه حل براي تسهيل آن ارائه دهند.